انسان و سیاست در اندیشه سیاسی معاصر ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه تمدن و سیاست اسلامی، مرکز پژوهشی تمدن اسلامی، قم، ایران

2 دکتری، جامعه‌شناسی سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

10.22034/ippr.2022.563468.1026

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی انسان و سیاست در اندیشه سیاسی معاصر ایران است. درک وجوه مختلف این رابطه، در گرو بررسی نگاه مهم‌ترین اندیشه‌های ایران معاصر به انسان، با قدرت، حکومت و دولت به‌مثابه اصلی‌ترین موضوع علم سیاست وابسته است. بی‌شک بررسی همه اندیشه‌های سیاسی، نه میسر است و نه لازم؛ بلکه تنها بررسی تعدادی از آنها که در قواره مکاتب ظاهر شده‌اند، در نیل به هدف کافی است. هدف، تبیین دیدگاه‌های لیبرالیسم، سوسیالیسم و اسلام در این باره است. نتایج نشان می‌دهد، انسان سیاسی در ناسیونال- لیبرالیسم و سوسیال- مارکسیسم اغلب بر جهان‌آگاهی و کم‌تر بر خودآگاهی، آن هم از جنس فردی و طبقاتی استوار است؛ در حالی که خودآگاهی اسلامی-انقلابی دوره معاصر برآمده از خودآگاهی است. از این‌رو، سیاست را به عنوان موجودی عجین شده با ذات انسان، تفسیر می‌کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Mankind and Politics in Iran’s Contemporary Political Idea

نویسندگان [English]

  • Morteza Shirody 1
  • MohamadSajad Shirody 2
1 Associate Professor, Department of Islamic Civilization and Politics, Islamic Civilization Research Center, Qom, Iran
2 Ph.D., Political Sociology, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

The purpose of the present research is to study mankind and politics in Iran’s contemporary political idea. Understanding different aspects of this relationship depends on searching about perception of the most important ideologies in contemporary Iran about mankind, power, state, and government as the most important subjects in politics. Undoubtedly, searching about all political ideas is neither possible nor necessary; but rather it is sufficient to review some of them that are presented as philosophical schools to reach our goal. The objective is to explain the viewpoints of liberalism, socialism, and Islam in this regard. The results show that the political mankind in national-liberalism and social-Marxism often relies more on world knowledge -from individual and class view- rather than self-consciousness; whereas Islamic-revolutionary self-consciousness in the contemporary era originates from self-knowledge. Therefore, politics is interpreted in close attachment to human essence.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mankind
  • Politics
  • Power
  • Political Idea
  • Iran’s Contemporary History
قرآن کریم.
امینی، علی‌اکبر (1390). گفتمان ادبیات سیاسی ایران در آستانه دو انقلاب. تهران: انتشارات اطلاعات.
اوژه، مارک؛ کولن، پل (1388). انسان‌شناسی. ترجمه ناصر فکوهی. تهران: نشر نی.
بالاندیه، ژرژ (1374). انسان‌شناسی سیاسی. ترجمه فاطمه گیوه‌چیان. تهران: آران.
بهارلو، محمد (1372). مجموعه‌‌ای از آثار صادق هدایت. تهران: طرح نو.
پاز، اوکتاویو (1369). یک سیاره و چهار پنج دنیا. ترجمه غلامعلی سیار. تهران: گفتار.
تاجیک، محمدرضا (1379). میشل فوکو و انقلاب اسلامی. تهران: بقعه.
تمیمی آمدی، عبدالواحد (1358). غُرَرُ الحِکَم و دُرَرُ الکَلِم. مشهد: آستان قدس رضوی، ج5.
توکویل، آلکسی (1396). دموکراسی در آمریکا. ترجمه بزرگ نادرزاد. تهران: فرهنگ جاوید.
تهامی‌نژاد، محمد (1365). سینمای رؤیاپرداز ایران. تهران: نشر عکس معاصر.
جمال‌زاده، محمدعلی (1345). خلقیات ما ایرانیان. تهران: کتابفروشی فروغی.
جمالزاده، محمدعلی (1345). خلقیات ما ایرانیان. تهران: کتابفروشی فروغی.
ریویر، کلود (1386). درآمدی بر انسان‌شناسی سیاسی. ترجمه ناصر فکوهی. تهران: نشر نی.
زونیس، ماروین (1370). شکست شاهانه. ترجمه عباس مخبر. تهران: طرح نو.
شایگان، داریوش (1374). زیر آسمان‌های جهان. تهران: فروزان.
شجیعی، زهرا (1383). نخبگان سیاسی ایران. تهران: سخن، ج2.
شریعتی، علی (1356). ما و اقبال. تهران: حسینیه ارشاد.
شریعتی، علی (1359). جهت‌گیری طبقاتی اسلام. تهران: دفتر تدوین و تنظیم آثار.
شریعتی، علی (1370). اسلام‌شناسی. تهران: قلم.
فاضلی، نعمت‌الله (1388). انسان‌شناسی مدرن در ایران. تهران: نسل آفتاب.
فکوهی، ناصر (1385). پاره‌های انسان‌شناسی. تهران: نشر نی.
کوندرا، میلان (1377). ژاک و ارباش. ترجمه فروغ پوریاوری. تهران: روشنگران.
گاندی، مهاتما (1395). این است مذهب من. ترجمه باقر موسوی زنجانی. تهران: مصدق.
مجابی، جواد (1377). شناخت‌نامه شاملو. تهران: قطره.
مختاری، محمد (1372). انسان در شعر معاصر. تهران: توس.
مطهری، مرتضی (بی‌تا). انسان در قرآن. قم: صدرا.
ملاصدرا (1379). اسفار اربعه. تهران: انتشارات الحیدریه، ج8.
مونتسکیو، شارل دو (1339). روح القوانین. ترجمه علی اکبر مهتدی. تهران: امیرکبیر.
مهاجرانی، سید عطاء‌الله (1375). افسانه نیما. تهران: انتشارات اطلاعات.
ویتفوگل، کارل (1391). استبداد شرقی. ترجمه محسن ثلاثی. تهران: نشر ثالث.
هانتینگتون، سموئل (1382). سامان سیاسی در جوامع دستخوش دگرگونی. ترجمه محسن ثلاثی. تهران: نشر علم.
هانری فاورو، ‌شارل (1386). انسان‌شناسی سیاسی خاستگاه‌ها مفاهیم آثار و اندیشمندان. ترجمه علی‌رضا خدامی. تهران: فصل نو.
Anderson, B. (2006). Imagined Communities: Reflections on the Origin and Spread of Nationalism. London: Verso.