نقد و بررسی روش ‏شناسی نظام-دولت و ارائه مدل تحلیل بومی-دینی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار، مرکز پژوهشی تمدن اسلامی و دین‏پژوهی پیامبر اعظم(ص)، قم، ایران

چکیده

انتخاب نوع سطح تحلیل و تناسب آن با پدیده‌های مورد بررسی، با تردیدهایی همراه است و از این‌رو، همچنان یک مسأله است! لذا سوالاتی چون: آیا روش‏شناسی نظام بین‏المللی یا دولت ملی (نظام- دولت) از توانایی کافی در تحلیل رخدادها برخوردار است؟ یا اینکه به مدل دیگری بر پایه زیست‏بوم دینی در سنجش رویدادها نیازمندیم؟ مطرح می‌شود. فرضیه پژوهش آن است که تنها کسانی که به سنّت‌های گذشته یا به لزوم سیراب شدن از سنّت‌های فکری پیشین ایمان ندارند، از پاسخ‏گویی به سوالات پیش گفته طفره می‌روند و در قضاوت‌های تحلیلی، اغلب بر روی سازمان‌ها یا نخبه‌ها، گروه‌ها، طبقه‌ها، کشورها و... تمرکز می‌کنند؛ در حالی که اهمیت یک کانون تحلیلی جامع و جدید چون بومی‏سازی مورد غفلت قرار می‌گیرد. تست این فرضیه در گرو کاربست روشی توصیفی-تحلیلی است تا با گذار از توصیف سطوح تحلیل، توضیح گزینه‌های مختلف و بررسی نتایج دو سطح کلان (نظام بین‌‌الملل) و خرد (نظام ملی) دسترسی به هدف یا ارائه سطح جدیدی از تحلیل بومی-دینی فراهم شود. توصیف و تحلیل بومی‏سازی به‌مثابه تلاشی در نقد روش‏شناسی نظام- دولت و ارائه روش‌شناسی جدید با تکیه بر داشته‌های درونی(بومی-دینی) از نتایج این پژوهش است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Critique and examination of system-government methodology and presentation of religious-indigenous analysis model

نویسنده [English]

  • Morteza Shiroudy
Associate Professor, Research Center for Islamic Civilization and Religious Studies of the Holy Prophet, Qom, Iran
چکیده [English]

The selection of the level of analysis and its relevance to the studied phenomena is fraught with doubts and, therefore, is still a problem! Therefore, questions such as: Does the methodology of the international system or the national government (system-government) have sufficient ability to analyze events? Or do we need another model based on the intellectual ecosystem to measure events? The author's hypothesis is that: Only those who believe in the past traditions of the humanities or believe that should be immersed in the previous intellectual traditions, avoid answering the aforementioned questions and, in analytical judgments, often focus on the organizations or the elites, the groups, the classes, the countries and etc, while the importance of a comprehensive and new analytical center such as localization is neglected. Testing this hypothesis depends on the use of a descriptive-analytical method, by passing from describing the levels of analysis to explaining the different options and examining the results of the two levels of macro (international system analysis) and micro (national system, so achieving to the goal or a new level of analysis be provided. localization description and analysis as an attempt to integrate system-government methodology based on internal belongings (religious-indigenous) is one of the results of the article.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Method
  • System
  • Government
  • model
  • Analysis
  • Religious and indigenous

مراجع

احمدی، حمید؛ فاضلی، حبیب‌الله (1386). ناسیونالیسم، مشکله هویت و دولت ملی در تئوری اجتماعی. سیاست، 37(4).
آزاد ارمکی، تقی (1380). جامعه‌‌شناسی کانادا: مسأله‌‌شناسی بومی و شکل‌گیری بومی‌گرایی علمی در علوم انسانی کانادایی. مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، 48(160)، ص491-507.
اشتریان، کیومرث (1379). بومی کردن علوم سیاسی در ایران. مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، 47.
باقری، شهلا (1387). علوم انسانی- اجتماعی از بحران تا بومی‌‌سازی: انتقادات و راهکارها. حوزه و دانشگاه، 14(54).
بیرو، آلن (1366). فرهنگ علوم اجتماعی. ترجمه باقر ساروخانی. تهران: کیهان.
پارسانیا، حمید (1383). روش‌شناسی و اندیشه سیاسی. علوم سیاسی، 28.
پیتر، کار (1372). علم‌‌شناسی فلسفی؛ گفتارهایی در فلسفه علوم تجربی. ترجمه مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی. تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
حقیقت، صادق (1382). آشفتگی مفاهیم سیاسی در ایران. علوم سیاسی، 24.
زارعی، عظیم؛ احمدی کهنعلی، رضا؛ صفایی، میلاد (1387). بررسی به‌کارگیری روش تحقیق مبتنی بر تئوری مفهوم‌‌سازی بنیادی در حوزه مطالعات کارآفرینی. کار و جامعه، 98-99.
ساروخانی، باقر (1375). روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
سریع‌القلم، محمود (1387). روش تحقیق در علوم سیاسی و روابط بین‌الملل. تهران: نشر و پژوهش فرزان روز.
سیف‌زاده، حسین (1368). نظریه‌های مختلف در روابط بین‌الملل. تهران: نشر سفیر.
شاله، فیلیپس (1346). شناخت روش علوم یا فلسفه علمی. ترجمه یحیی مهدوی. تهران: دانشگاه تهران.
عسگرخانی، ابومحمد؛ جانباز، دیان؛ عباس‌زاده مرزبالی، محسن (1388). پسامدرنیته و واکاوی دولت ملی دارای حاکمیت در نظریه‌های روابط بین‌‌المللی. سیاست، 39(3).
فاضلی، نعمت‌الله (1389). گفتمان مسأله بومی: مسأله بومی‌‌سازی علوم اجتماعی از رویکرد مطالعات فرهنگی. در: علم بومی، علم جهانی: امکان یا امتناع. تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی واحد تربیت معلم، با همکاری انجمن جامعه‌‌شناسی ایران.
فکوهی، ناصر (1389). دایاسپورای علمی ایرانی و نقش آن در بومی‌‌سازی علوم اجتماعی در ایران. در: علم بومی، علم جهانی: امکان یا امتناع. تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی واحد تربیت معلم، با همکاری انجمن جامعه‌‌شناسی ایران.
قره‌باغی، علی‌اصغر (1380). تبارشناسی پست مدرنیسم. تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
قوام، عبدالعلی؛ مالمیر، مهدی (1393). ارائه یک مدل تحلیلی برای بررسی شکاف دولت- ملت. پژوهشنامه علوم سیاسی، 1.
کاظمی، علی‌اصغر (1374). روش و بینش در سیاست. تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
کیوی، ریمون؛ کامپنهود، لوک وان (1375). روش تحقیق در علوم اجتماعی. ترجمه عبدالحسین نیک‌گهر. تهران: توتیا.
گریفیتس، مارتین (1388). دانشنامه روابط بین‌الملل و سیاست جهان. ترجمه علی‌رضا طیب. تهران: نشر نی.
مارش، دیوید؛ استوکر، جری (1384). روش و نظریه در علوم سیاسی. ترجمه امیرمحمد حاجی‌یوسفی. تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
مارشال، کاترین؛ گرچن، رأس من (1377). روش تحقیق کیفی. ترجمه علی پارسیان و محمد اعرابی. تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
محمدپور، احمد (1389). روش در روش: درباره ساخت معرفت در علوم انسانی. تهران: انتشارات جامعه‏شناسان.
مشیرزاده، حمیرا (1376). تحول در نظریه‌های روابط بین‌الملل. تهران: انتشارات سمت.
ملکیان، مصطفی (1380). روش‌شناسی در علوم سیاسی. علوم سیاسی، 14.
نراقی، احسان (1378). ما و جهان امروز. به کوشش علی دهباشی. تهران: شهاب و سخن.
هالستی، کی.جی (1383). مبانی تحلیل سیاست بین‌الملل. ترجمه بهرام مستقیمی و مسعود طارم سری. تهران: وزارت امور خارجه.
های، کالین (1385). درآمدی انتقادی بر تحلیل سیاسی. ترجمه احمد گل‌محمدی. تهران: نشر نی.
Denzin, N. & Lincoln, YY. (2005). The Sage Handbook of Oualitative Research. London: Sage Publications ltd. Third Edition.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار