بنیادهای هستی‌‌شناختی نظریه پیشرفت (فلسفه سیاسی- اسلامی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، دانشگاه باقرالعلوم(ع)، قم، ایران

2 استاد، دانشگاه باقرالعلوم(ع)؛ عضو انجمن مطالعات سیاسی حوزه، قم، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی مبانی هستی‌‌شناختی نظریه پیشرفت سیاسی اسلامی و اقتضائات آنها در این نظریه است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و نتایج نشان داد که نظریه پیشرفت سیاسی اسلامی بر بنیادهای هستی‌‌شناختی اسلامی استوار است. این مبانی در سنّت حِکمی- فلسفی اسلامی ذیل دو دانش فلسفه اولی و الهیات بالمعنی الأخص بررسی شده‌‌اند. برخورداری هستی از مراتب و اوصافی همچون مادی و مجرد، حقیقی و اعتباری، تشکیک و حرکت جوهری از جمله این مبانی است. همچنین در الهیات بالمعنی الأخص وجود خداوند به‌مثابه اعلی مراتب هستی، باور به غایت قدسی و نیز نظام احسن خلقت به عنوان مبنای هستی‌‌شناختی پذیرفته شده است. هر یک از این مبانی اقتضائات مهمی در نظریه پیشرفت سیاسی دارند که از این میان می‌‌توان باور به سرشت اعتباری پیشرفت سیاسی، غایات قدسی نظام سیاسی، تشکیکی بودن پیشرفت و تعالی نظام سیاسی و ضرورت حرکت استکمالی شهروندان در جهت رسیدن به نظام احسن سیاسی اشاره کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Ontological Foundations of the Theory of Development (Political-Islamic Philosophy)

نویسندگان [English]

  • Mojtaba Jazebi 1
  • Najaf Lakzaee 2
1 PhD. Student, Baqer Al-Uloom (AS) University, Qom, Iran
2 Professor, Baqer Al-Uloom (AS) University; Member of Hozeh Political Studies Association, Qom, Iran.
چکیده [English]

The purpose of the present study is to review ontological foundations of the theory of political-Islamic development and its considerations. The method of study is descriptive-analytic and the results showed that the theory of political-Islamic development relies on some Islamic ontological foundations. These foundations in the Islamic wisdom-philosophical tradition have been explored under two branches of knowledge named transcendental philosophy and metaphysics. Some stages and attributes in the existence such as corporeal and incorporeal, real and constructional, skepticism, and substantial motion are among the mentioned foundations. Moreover, in metaphysics, the existence of God as the supreme stage in the world, belief in the sacred end as well as the excellent system of creation are acknowledged as the ontological foundation. Each of the above foundations have significant considerations in the theory of political development among which we can refer to the constructional essence of political development, sacred ends of the political system, the skeptical nature of development, the excellence of the political system, and the necessity of the perfectionist movement of citizens towards the best political system.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Theory of Political-Islamic Development
  • Ontological Foundations
  • Political Development
  • Transcendental Approach
  • Universe

مراجع

قرآن کریم.
ابن سینا، حسین (1383). دانشنامه علائی (الهیات). مقدمه و تصحیح محمد معین. همدان، تهران: دانشگاه بوعلی سینا، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، چاپ دوم.
ابن سینا، حسین (1428ق). الهیات من کتاب الشفاء. تحقیق حسن حسن‌‌زاده آملی. بیروت: موسسه التاریخ العربی.
اردبیلی، سید عبدالغنی (1381). تقریرات فلسفه امام خمینی. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ج1-2.
ایمان، محمدتقی (1391). فلسفه روش تحقیق در علوم انسانی. ویرایش احمد کلاته ساداتی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
بطحایی، سید حسن (1389). تحلیل و بررسی نظام احسن از منظر حکمت متعالیه. حکمت صدرایی، 2: ص24.
پارسانیا، حمید (1389). هستی و هبوط. قم: دفتر نشر معارف، ویرایش دوم.
حائری یزدی، مهدی (1361). هرم هستی. تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی ایران، چاپ دوم.
خسروپناه، عبدالحسین (1398). بیست گفتار درباره فلسفه و فقه علوم اجتماعی. قم: بوستان کتاب.
خمینی، سید روح‌الله (1377). شرح حدیث جنود عقل و جهل. تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
خمینی، سید روح‌الله (1389). صحیفه امام. تهران: تنظیم و تدوین موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ دوم، ج7.
خمینی، سید روح‌الله (1394). شرح چهل حدیث. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
داوری اردکانی، رضا (1394). خرد سیاسی در زمان توسعه نیافتگی. تهران: نشر خرد.
سروش، عبدالکریم (1374). معنا و مبنای سکولاریزم. کیان، 26: ص5-6.
شیرازی، صدرالدین محمد (1402ق). الحکمه المتعالیه فی الاسفار الاربعه العقلیه. بیروت: دارالاحیاء التراث العربی، الطبعه الثالثه، ج1.
طباطبائی، سید جواد (1367). درآمدی فلسفی بر تاریخ اندیشه معاصر در ایران. تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
طباطبایی، سید محمدحسین (1388). رسائل توحیدی. ترجمه و تحقیق علی شیروانی؛ به ‌‌کوشش سید هادی خسروشاهی. قم: بوستان کتاب، چاپ دوم.
طباطبایی، سید محمدحسین (1417ق). المیزان فی تفسیر القرآن. قم: دفتر انتشارات اسلامی، ج1.
طباطبایی، سید محمدحسین (1426ق). نهایه الحکمه. تحقیق و تعلیق عباس‌علی زارعی. قم: موسسه نشر اسلامی، ج2.
عابدی، احمد (1390). نظریه اجتماعی غرب. سوره اندیشه، 56-57: ص7.
فارابی، ابونصر محمد (1379). سیاست مدنیه. ترجمه و تحشیه سید جعفر سجادی. تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ سوم.
فارابی، ابونصر محمد (1388). فصول منتزعه. ترجمه و شرح حسن ملکشاهی. تهران: سروش، چاپ دوم.
فیاضی، غلامرضا (1394). تعلیقه علی نهایه الحکمه. قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، چاپ هشتم.
قمی، عباس (1390). مفاتیح الجنان. ویراسته حسین استادولی. قم: انتشارات الهادی.
گروه نویسندگان (1390). فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی. قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
لک‌زایی، نجف (1387). وجوه سیاسی حکمت متعالیه. در: سیاست متعالیه از منظر حکمت متعالیه. دفتر اول: نشست‌‌ها و گفتگوها. به ‌‌اهتمام شریف لک‌زایی. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی: ص242-244.
مصباح یزدی، محمدتقی (1391). آموزش فلسفه. قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، ج1-2.
مصطفی‌پور، محمدرضا (1382). عوالم سته و حضرات خمس. در: مجموعه آثار کنگره اندیشه‌های اخلاقی- عرفانی امام خمینی، ج4.
مطهری، مرتضی (1370). مجموعه آثار. تهران، قم: انتشارات صدرا، چاپ نوزدهم، ج2.
مطهری، مرتضی (1404ق). شرح مبسوط منظومه. تهران: انتشارات حکمت، چاپ دوم، ج۲.
یزدانی‌مقدم، احمدرضا (1391). انسان‌شناسی و پیامدهای آن. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار