درآمدی بر بنیادهای فلسفه سیاسی در نظام جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار، گروه معارف و علوم انسانی، دانشگاه صنعتی امیرکبیر(پلی تکنیک)، تهران، ایران

چکیده

فلسفه سیاسی از سویی یک دیسیپلین علمی در عرصه آموزش و پژوهش است و از طرف دیگر، یک گفتمان و ادبیات در جهان و ایران معاصر به شمار می‌آید که حوزه گسترده‌ای از موضوعات و مسائل را پوشش می‌دهد. بدون تردید، نظام سیاسی جمهوری اسلامی ایران به‌مثابه یک نظام سیاسی، بر مجموعه‌ای از مباحث نظری، که از یک‌سو ریشه در سنّت فلسفه سیاسی اسلامی داشته و از طرف دیگر، ناظر به مباحث حدود یک‌صد ساله اخیر است، مبتنی می‌باشد. فلسفه سیاسی اسلامی در این مباحث نظری، بر اساس مبانی نظری و بنیادهای فلسفی خود به پرسش‌های زمانه و اقتضائات موجود، پاسخ‌هایی داده و یا می‌تواند پاسخ‌هایی بدهد. از این‌رو، سؤال اصلی این تحقیق صرفا پرداختن به مبانی و بنیادهای فلسفه سیاسی در نظام جمهوری اسلامی ایران، است. نتایج نشان داد که در فلسفه سیاسی اسلامی، ظرفیت‌ها و امکانات مختلفی برای اداره حکومت وجود دارد که به طور خاص مربوط به تمایزی است که میان فلسفه سیاسی اسلامی با غربی وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Introduction to the Foundations of Political Philosophy in the Islamic Republic of Iran

نویسنده [English]

  • Seyyed Javad Mirkhalili
Assistant Professor, Department of Education and Humanities, Amirkabir University of Technology (Polytechnic), Tehran, Iran
چکیده [English]

Political philosophy, on the one hand, is a scientific discipline in the field of education and research, and on the other hand, is a discourse and literature in the contemporary world and Iran that covers a wide range of topics and issues.Undoubtedly, the political system of the Islamic Republic of Iran as a political system is based on a set of theoretical issues, which on the one hand are rooted in the tradition of Islamic political philosophy and on the other hand, refer to the issues of the last hundred years. Islamic political philosophy in these theoretical discussions, based on its theoretical foundations and philosophical foundations, has given answers to the questions of the time and the existing requirements or can give answers; Therefore, the main question of this research is to address the foundations of political philosophy in the system of the Islamic Republic of Iran.
One of the research findings, is that the study of other Foundations of political philosophy shows that in Islamic political philosophy, there are different capacities and possibilities for governing the government, especially in the distinction between Islamic political philosophy and the West’.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Political Philosophy
  • Islamic Revolution
  • Islamic Republic of Iran
  • Capacities
  • Foundations

مراجع

قرآن کریم
اشتراوس، لئو (1373). فلسفه سیاسی چیست؟. ترجمه فرهنگ رجائی. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
اکبری، کمال (1391). ظرفیت‌های فقه سیاسی برای نظام‏سازی. مطالعات انقلاب اسلامی، 30، ص41-58.
امامی، محمدجعفر؛ آشتیانی، محمدرضا (1377). شرح نهج‌البلاغه. زیر نظر ناصر مکارم شیرازی. قم: مدرسه الامام علی بن ابی طالب، ج 1.
ایزوتسو، توشیهیکو (1381). خدا و انسان در قرآن (معنی‌شناسی جهان‌بینی قرآنی). ترجمه احمد آرام. تهران: دفتر نشر و فرهنگ اسلامی.
آلموند، گابریل و همکاران (1376). سیاست تطبیقی. ترجمه علیرضا طیب. تهران: مرکز آموزش مدیریت دولتی.
بخشایشی، احمد (1379). درآمدی بر نظام‌های سیاسی مقایسه‌ای. تهران: آوای نور.
پارسانیا، حمید (1383). هستی و هبوط؛ انسان در اسلام. قم: دفتر نشر معارف.
تمیمی آمدی، عبدالواحد (1342). غررالحکم و دررالکلم. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
جمعی از نویسندگان (1392). منشور جمهوری اسلامی ایران. قم: مرکز بین‌‌المللی ترجمه و نشر المصطفی.
جوادی ‌آملی، عبدالله (1381). نسبت دین و دنیا (بررسی و نقد نظریه سکولاریسم). قم: مرکز نشر اسراء.
خالقی، علی (1388). اندیشه سیاسی شیخ مفید و ابوالصلاح حلبی. قم: مؤسسه بوستان کتاب.
خمینی، سید روح‌الله (1376). تفسیر سوره حمد. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
صدرا، علیرضا (1387). مفهوم‏شناسی حکمت سیاسی متعالیه. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
عالم، عبدالرحمن (1373). بنیادهای علم سیاست. تهران: نشر نی.
عمید زنجانی، عباسعلی (1374). مروری بر فلسفه سیاسی و بنیادهای آن در اسلام. پژوهش‌های اجتماعی اسلامی، 2، ص147-168.
عنایت، حمید (1391). بنیاد فلسفه سیاسی در غرب: از هراکلیت تا هابز. با مقدمه و اهتمام حمید مصدق. تهران: دانشگاه تهران.
قزلسفلی، محمدتقی (1386). ویژگی‌های معرفت‌شناختی اندیشه در پیشامدرن، مدرن و پسامدرن. پژوهشنامه علوم سیاسی، 3(1)، ص119-158.
گرامی، غلامحسین (1385). انسان در اسلام. قم: دفتر نشر معارف.
لک‌زایی، شریف (1387). سیاست متعالیه از منظر حکمت متعالیه. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ج3.
لک‌زایی، نجف (1386). درآمدی بر مستندات قرآنی فلسفه سیاسی امام خمینی. قم: مؤسسه بوستان کتاب.
لک‌زایی، نجف (1395). اندیشه سیاسی امام خمینی. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
متبحری‌تهرانی، علی (1366). هستی‌شناسی و انسان‌شناسی. تهران: برهان.
موسوی، سید محمد (1386). مبانی اندیشه سیاسی در اسلام. تهران: دانشگاه پیام نور.
نبوی، سید عباس (1357). فقه، زمان و نظام‌سازی. کیهان اندیشه، 67، ص3-21.
واعظی، احمد (1377). انسان از دیدگاه اسلام. تهران: سمت.
واعظی، احمد (1388). ابعاد معرفت‌شناختی فلسفه سیاسی اسلام. علوم سیاسی، 48، ص7-24.
واعظی، احمد (1395). درآمدی بر فلسفه سیاسی اسلامی. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
یزدانی‌مقدم، احمدرضا (1390). فلسفه سیاسی علامه طباطبایی و ایران معاصر. رساله دکتری. قم: دانشگاه باقرالعلوم(ع).
یوسفی‌راد، مرتضی (1385). اندیشه سیاسی علامه محمدتقی جعفری. قم: مؤسسه بوستان کتاب.
Corliss, L. (1977). The Philosophy of Humanism. New York: Amherst.
Paul, E. (1976). Encyclopedia of Philosophy. New York: Macmillan.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار